قطار

ملا مصطفایی

نفتیه

هجرانی

جواب قطار در پایین دسته

کوچه باغی: تصنیف اوّل

کوچه باغی: تصنیف دوّم

کوچه باغی: تصنیف سوّم

درویش الله ویسی

لیلی لیلی

درویش ابدالی (یا درویش الله ویسی اصفهانی)

درویش عبدالباقی: تصنیف اوّل

درویش عبدالباقی: تصنیف دوّم

سوز و گداز (کُرد)

راز و نیاز

فرود

سوز و گداز بالا دسته

طرز قطار

برگشت به درویش ابدالی

فرودِ برگشت

گوشه سحری

سماع

سنگلی سماع

قره‌چوپی

هی داوِد سنگین

هی داوِد تند

حقَن حقَن سنگین

حقَن حقَن تند (سبُک)

استاد الهی با فنون اجرا و ردیف سازهای موسیقی سنّتی ایرانی آشنا شد. تأثیر موسیقی سنّتی ایرانی بر شیوه‌ی تنبورنوازی او کاملاً حس می‌شود و به‌همان نسبت هنر تنبورنوازی او نیز به نوبه‌ی خود الهام‌بخش اجراهای او از قطعات ردیف موسیقی سنّتی ایرانی بوده است. اما این ارتباط دوسویه و توانمند، کیفیت بیانی او را در موسیقی محدود نکرد زیرا بر آن بود تا ترکیبی ملموس از این دو سازِ زهی ایرانی و کُردی، یعنی سه‌تار و تنبور، به وجود آورد که از نظر فنِ اجرا و خصوصیات ظاهری ویژه باشد. از این رو، سازی جدید را طراحی و برای ساخت سفارش داد: تنبوری پنج‌سیمه۱ که به او امکان می‌داد فنون خاص نوازندگی سه‌تار (که در آن سیم‌ها با انگشت اشاره‌ی دست راست نواخته می‌شوند و تنبور (که ایشان برای نخستین بار از هر ده انگشت دو دست برای نواختن آن بهره می‌گرفت) را در هم ادغام کند. او از این طریق توانست در اجرا با این تنبور پنج‌سیمه حالت سئوال و جواب یا تناوب تک‌صدایی و چند‌صدایی را به وجود آورد. ساز ابداعی او این امکان را برایش فراهم آورد تا الحانِ کُردی را با موتیف‌ها و ملودی‌های ملهم از سنّت موسیقی ایرانی در هم بیامیزد.بدین ترتیب، استاد الهی با نواختن تنبور پنج‌سیمه، که تنها خود می‌توانست آن را بنوازد، در قطعات موجود در این سی‌دی (موسوم به سوئیتِ «قطار») افکار و احساسات خود را به نحو احسن منتقل می‌کند. این سی‌دی احاطه‌ی او بر موسیقی سنّتی ایرانی را نشان می‌دهد و در ضمن بُعد دیگری از شخصیت موسیقایی‌اش را آشکار می‌کند.اصطلاح «قطار» طیف معناییِ گسترده‌ای دارد. این اصطلاح بسته به کاربردش در زمینه‌های گوناگون می‌تواند علاوه بر قطار، به‌معنای پیشرَوی، کاروان، قافله، سلسله، پیوند، ارتباط، یا سیم باشد. «قطار» علاوه بر این که نام یکی از گوشه‌های موسیقی سنّتی ایران است به سوئیتی کهن در موسیقی مقامی نیز اشاره دارد که منشأ مقام «قطار» امروزی است و طنین آن را می‌توان در برخی ویژگی‌های خاص نوازندگی استاد الهی شنید. مقام «قطار» مقامی عمیق، درون‌گرا و نه‌چندان ریتمیک است که حس دعا و تعمق بر‌می‌انگیزد. استاد گرچه فضای صوتی و سیرِ کلیِ این مقام را در اجرایش محفوظ داشته اما آن را با ساختاری متفاوت نواخته است؛ او با گنجاندن یک موتیف ضربی در آن، بسط و گسترشی متنوع‌تر ایجاد کرده و آن را در گستره‌ی صوتیِ فراخ‌تری نواخته که یک پرده بزرگ‌تر از گستره‌ی صوتی رایج اجرای این مقام در موسیقی سنّتی ایرانی است.اما چشمگیرتر از همه، شیوه‌ی اجرای ایشان از بیست‌ قطعه‌ای است که آن‌ها را متعلق به مقام «قطار» توصیف می‌کند؛ قطعاتی که با الوان، الحان و نوای خاص «قطار» نواخته شده‌اند و با حرکتی نرم و روان مانند آبشار به‌یکدیگر وصل شده‌اند. در اینجا به‌واقع یک سوئیتِ «قطار» ساخته شده است اجرای دستگاه «قطار» در این سی‌دی حدود چهل دقیقه طول می‌کشد که می‌توان آن را کامل‌ترین اجرای ضبط‌شده از میان اجراهای برجامانده از استاد الهی به‌شمار آورد.<ol class="number"><li value=1>تنبور پنج‌سیمه، مانند تارهای قدیم، دو جفت سیم دوتایی و یک تک‌ سیم بم دارد. پرده‌بندی به‌شیوه‌ی ایرانی برای «سه‌چهارم پرده» انجام می‌شود و به این ترتیب اکتاو را به‌جای دوازده به هفده قسمت تقسیم می‌کند.</li></ol>

آبشار (شُر)

تنبور پنج‌ سیمی

بی‌کلام

qatar

حقَن حقَن تند (سبُک)

جزئیات

اجراهای دیگر حقَن حقَن تند (سبُک)

قطعات دیگر از دستگاه قطار در همین آلبوم